منافع ملی ایران؛ راهکارهای حفظ و تقویت آن در شرایط بین المللی کنونی

سمیه کریمی-صدای نکا؛محمدعلی نوبخت فرماندارساری*منافع ملی* یکی از مهم ترین مفاهیمی است که سیاست گذاران و تصمیم گیران هر کشوری باید آن را به عنوان محور اصلی سیاست داخلی و خارجی در نظر بگیرند.

سیاست خارجی، برخلاف تصور برخی که آن را صرفا موضوعی مربوط به دولت و نهاد های دیپلماتیک می دانند، تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر زندگی روزمره مردم دارد.

در شرایط کنونی که جهان با چالش های متعددی مواجه است، حفظ و تقویت منافع ملی ایران مستلزم یک سیاست خارجی و داخلی هوشمندانه و چند بعدی است.

منافع ملی ایران را می توان در چندحوزه اصلی تقسیم بندی کرد: *منافع اقتصادی، منافع امنیتی، منافع فرهنگی و هویتی، منافع علمی و فناوری.*

ایران در شرایط بین المللی کنونی با چندچالش مهم مواجه است که می تواند منافع ملی را تحت تاثیر قراردهند:

*۱-تحریم های اقتصادی و فشارهای مالی*

*۲_ناامنی های منطقه ای و تهدیدات خارجی*

*۳_رقابت های ژئوپلیتیک و تغییر موازنه قدرت جهانی*

*۴_مسائل زیست محیطی و بحران منابع آب*

لذا در چنین شرایطی برای حفظ و تقویت منافع ملی می توان با دیپلماسی هوشمند و متوازن مبتنی بر احترام، نیاز و بازدارندگی، مقاوم سازی اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت و تقویت تولید داخلی، همکاری باهمسایگان برای کاهش تنش های منطقه ای، حمایت از نخبگان و جلوگیری از فرار مغزها، حمایت از صنایع دانش بنیان و استارت آپ های فناورانه، حفظ انسجام ملی و افزایش مشارکت مردم و ایجاد فضای آزاد برای گفت گوی سیاسی و استفاده از دیدگاه نخبگان ایجاد کرد.

*دیپلماسی فعال و انسجام ملی* می تواند از تحریم های جدید و ناآرامی ها جلوگیری کند لذا می‌طلبد با برگزاری سمینارهای تخصصی درباره منافع ملی و سیاست خارجی زمینه ساز اتخاذ سیاست های واقع بینانه تر، تعاملات بین المللی هوشمندانه تر و تامین بهتر منافع ملی شد.

تعامل میان سیاست گذاران، کارشناسان و مردم راه های تقویت جایگاه ایران در جهان و کاهش چالش های موجود را مورد بررسی قرار می‌دهد و با رعایت سه اصل *تعامل منطقی، قدرت اقتصادی، ثبات داخلی و انسجام* می توان منافع ملی را حفظ و جایگاه بین المللی را ارتقا و در برابر چالش ها جهانی مقاومت بیشتری داشت.